Gezegen gözlemi için mi yoksa derin uzay için mi?
Teleskop kullanma amacımız gözümüzün seçemediği ayrıntıları görmektir. Bunu yapabilmek içinde cisimleri büyütme özelliği olan bir göz merceği (öküler- eyepiece) kullanırız. Ancak aygıtımızı büyütebilmek için az miktar ışık toplamışsa az miktarda ışıkla oluşturulan görüntü büyütüldüğünde puslanacak ve pek de net olmayacaktır.
Çap ne kadar artarsa, ışık toplama miktarını belirleyen alan onun karesiyle orantılı olarak artar. Örneğin, 10" çaplı bir teleskop, 5" çaplı bir teleskobun 4 katı ışık toplar.
Bu sebeple teleskoplarda temel amaçla bir cismi daha büyük görebilmek olduğu için ; teleskobun büyütme gücünden ziyade sağlıklı büyütme yapıp yapmaması önemlidir. Yani teleskobumuz düzgün büyütmek için daha fazla ışık toplamalıdır ki büyütme sonucu net görüntü görebilelim. Bu nedenle teleskop tasarımızda dikkat etmemiz gereken en önemli unsur kaç kez büyüttüğü değil açıklığının ne olduğudur.
Buradan da anlaşılacağı gibi bir teleskobun en önemli özelliği ışığı toplama miktarı ya da gücüdür. Bu da teleskobun açıklığı denilen ve teleskobunuzun ilk aynasının(yada merceğinin) çapının uzunluğunun inç cinsinden ifadesiyle verilen rakamdır.
Açıklık değeri çoğu kaynakta Aperture yada Diameter(çap)(D) ile gösterilir.
Genellikle inç(") cinsinden ifade edilen bu rakamı 2,54 değeri ile çarpacak teleskobun açıklığı ya da ayna çapını cm cinsinden bulabilirsiniz. MEADE DS2130 teleskobun açıklığı 5,1"=13cm=130mm 'dir.
Odak oranı yine yapacağımız teleskoplar hakkında bize birkaç bilgi verebilir.
Odak oranı=Objektifin odak noktası/objektif çapı
ile belirleniyordu.
Düşük odak oranına sahip teleskoplar parlak görüntüler verir. Buna karşın büyütme yönünden daha zayıftırlar. Yüksek odak oranına sahip teleskoplar ise daha fazla büyütme imkanı sağlarlar. Ancak odak oranının artması odak noktasının ve buna bağlı olarak teleskobun büyümesine ve taşınabilirliğinin azalmasına sebep olur.
Odak uzaklığı ne kadar fazla olursa, teleskop gökyüzünde o kadar az bir alanı bir anda görebiliyor demektir. Örneğin odak uzaklığı 2000mm olan bir teleskop, ayni oküler kullanıldığında, 600 mm lik bir teleskoptan çok daha ufak bir gökyüzü alanını gösterecektir.
Düşük odak oranına sahip teleskoplar parlak görüntüler verir. Buna karşın büyütme yönünden daha zayıftırlar. Yüksek odak oranına sahip teleskoplar ise daha fazla büyütme imkanı sağlarlar. Ancak odak oranının artması odak noktasının ve buna bağlı olarak teleskobun büyümesine ve taşınabilirliğinin azalmasına sebep olur.
Odak uzaklığı ne kadar fazla olursa, teleskop gökyüzünde o kadar az bir alanı bir anda görebiliyor demektir. Örneğin odak uzaklığı 2000mm olan bir teleskop, ayni oküler kullanıldığında, 600 mm lik bir teleskoptan çok daha ufak bir gökyüzü alanını gösterecektir.
Basit mantıkla derin uzay için geniş açıklık (en az 8 ") ve düşük odak oranı (f/6 küçük)
Gezegen gözlemi için yüksek odak oranlı ve en az 6" açıklık tercih edilebilir.
İŞte bu amaçla aynamız hakkında bazı bilgiler ışığında aynamızın özelliklerini gözlememiz ve buna çalışmaya başlamamız gerekiyor.
Bu amaçla çeşitli internet sitelerinde bazı ufak yazılımlar var ancak bunları tanıtmadan önce bazı veriler ve kısaltmalarını bilmemizde yarar var. İşte bir kaçı;
Bu amaçla çeşitli internet sitelerinde bazı ufak yazılımlar var ancak bunları tanıtmadan önce bazı veriler ve kısaltmalarını bilmemizde yarar var. İşte bir kaçı;
s=sagitta (ayna iç derinliği) [Aynayı ne kadar aşındıracağımızı gösterir]
D=Diameter (ayna çapı) [Aynamızın ışık toplama gücünün en önemli göstergesi]
r=Radius (ayna yarı çapı)
R=Radius of Curvature [Aynanın optık merkezi ve ilerde yapacağımız testin de adı: Rochi]
F=Focal LEngth (odak uzaklığı)
f= f ratio (odak oranı) [Küçük odak oranı hızlı teleskop demektir. Hızlı teleskoplar f/4 ile f/6 odak oranına sahiptir ve gökyüzünde geniş bir alan alan gösterirler yani FOV (Fields of view) değeri fazla olduğundan derin uzayı gözlemek için uygundur.
Geniş odak oranına sahip teleskoplar (f/8 ile f/10 ) yavaş teleskoplardır. Bu teleskoplar gökyüzünde dar bir alan gösterirler FOV değerleri düşüktür ancak bu teleskoplar gezegen çalışmaları için son derece idealdir.]
Geniş odak oranına sahip teleskoplar (f/8 ile f/10 ) yavaş teleskoplardır. Bu teleskoplar gökyüzünde dar bir alan gösterirler FOV değerleri düşüktür ancak bu teleskoplar gezegen çalışmaları için son derece idealdir.]
olmak üzere;
r=D/2
R=r2/2s
F=R/2
f=F/D
formüllerini kullanabiliriz.
Öncelikle https://stellafane.org/tm/atm/general/scope-calc.html siteye girerek inceleme yapalım.
Aşağıdaki resimlerde sitenin önizlemesi ve nereye hangi bilgileri gireceğimize ilişkin bilgiler yazdım.
Beraber inceleyelim.
Rochi testi yaparken rochi aletimizi işte aynadan 2,5 m uzağa koyarak testimizi yapacağız.
Yukarıdaki bilgiyi okuduğunuzda o zaman odak oranımı ve açıklığı kullanarak teleskop hakkında bilgi edinim diyebilirsiniz. bu durumda da aynı sitedeki ikinci araç olan Focal Length Calculator aracını kullanacağız.
http://www.astro.shoregalaxy.com/index_010.htm#1
formüllerini kullanabiliriz.
Öncelikle https://stellafane.org/tm/atm/general/scope-calc.html siteye girerek inceleme yapalım.
Aşağıdaki resimlerde sitenin önizlemesi ve nereye hangi bilgileri gireceğimize ilişkin bilgiler yazdım.
Beraber inceleyelim.
- İlk yapacağımız iş user ınputs bölümünden aynamızın açıklığını 1 numaralı kutuya girmek.
- Ardından teleskobumuzun dolayısıyla aynamızın olası odak oranının paydasını (f/5 ise 5 olarak) 2 numaralı kutuya yazmak.
- Son olarak 3 numaralı calculate butonuna basarak sayfanın gerekli hesaplamaları yapmak ve result sekmesinde oluşan değerlere göz atmak gerekecek.
Şimdi 1 ve 2 numaralı kutuya olası değerleri girip hesaplamayı yaptığımızı varsayalım ve gelin benim girmiş olduğum değerlere göre teleskobumuzun özellikleri ne olacak bakalım.
Scope 1 bölümüne giriş yaptığımız için bizi scope 1 bölümündeki rakamlar ilgilendiriyor. İstersenİZ 2 farklı teleskop kombinasyonunu scope 1 ve scope 2 kutularına girerek de iki farklı teleskop arasında karşılaştırmada yapabiliriz.
Sonuç değerlerinden;
- 6 numaralı kutu aynamızın odak uzunluğunu gösteriyor. Verilerimize göre aynamızın odak uzunluğu 1250 mm yani 125 cm yada 1 m 25 cm olduğu görülüyor.
- 7 numaralı kutuda aynamızın merkezinin aymaya uzaklığını gösteriyor ki
Rochi testi yaparken rochi aletimizi işte aynadan 2,5 m uzağa koyarak testimizi yapacağız.
- 8 numaralı kutu aynamızı ne kadar aşındıracağımızı gösteriyor verilere göre s= 3,125 mm. Bu da demek oluyor ki aynamızın ortasıo 3,125 mm kadar aşındırılacak. Bizim asıl işimiz işte bu 3,125 mm lik derinliği oluşturmak olacak.
Eğer odak uzunluğu ve ayna çapını girerek odak oranımızı belirlemek istersek;
siteye girerek Focal Ratio Calculator aracını kullanabiliriz. Aşağıda önizleme görülmektedir.
Odak oranın önemi teleskobumuzun genel kullanım amacını belirlediği için önemli bir kriterdir.
Küçük odak oranı hızlı teleskop demektir. Hızlı teleskoplar f/4 ile f/6 odak oranına sahiptir ve gökyüzünde geniş bir alan alan gösterirler yani FOV (Fields of view) değeri fazla olduğundan derin uzayı gözlemek için uygundur.
Geniş odak oranına sahip teleskoplar (f/8 ile f/10 ) yavaş teleskoplardır. Bu teleskoplar gökyüzünde dar bir alan gösterirler FOV değerleri düşüktür ancak bu teleskoplar gezegen çalışmaları için son derece idealdir.
Yukarıdaki bilgiyi okuduğunuzda o zaman odak oranımı ve açıklığı kullanarak teleskop hakkında bilgi edinim diyebilirsiniz. bu durumda da aynı sitedeki ikinci araç olan Focal Length Calculator aracını kullanacağız.
http://www.astro.shoregalaxy.com/index_010.htm#1
Bu bilgiler ışığında teleskobumuzun özelliklerini belirledikten sonra istediğimiz ayna çapına göre malzeme temini işine başlayabiliriz.
Bilgi birikimlerini paylaşmak, çeşitli eğitici videolarla basit sorunların kolaylıkla herkes tarafından giderilmesini sağlamak, ilginç bilgileri paylaşarak keyifli zaman geçirmek amacıyla kullanıcılara çeşitli bilgiler ulaştırmayı amaçlıyorum. Bana buradan ulaşabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder